Chương 8: Nhà đầu tư và các dao động của thị trường

Nhà đầu tư có 2 việc cần làm: xác định thời điểm và định giá

• Xác định thời điểm bằng việc dự đoán động thái của thị trường
• Định giá bằng việc xác định khoảng giá trị của doanh nghiệp để mua thấp hơn khoảng đó và bán cao hơn giá mua.

Hàng ngày có vô số dự đoán về thị trường, những chuyên gia xuất sắc nhất cũng có khi sai. Trong chứng khoán nói đều dễ hơn làm, cho nên không tin lời chuyên gia.

Một phương pháp đầu tư thành công sẽ không thể duy trì vì:

• Thứ nhất: Những điều kiện mới làm cho nó không còn phù hợp
• Thứ 2: Nhiều người áp dụng thì không còn chính xác

Nhà đầu tư lanh lợi là người mua trong thị trường giá xuống (khi đó người bán nhiều hơn người mua) và bán khi thị trường giá lên (người mua nhiều hơn người bán).

Thị trường giá lên luôn thu hút nhà đầu tư (thị trường tăng lên vượt mức tưởng tượng của nhiều người), nó có những đặc điểm sau:

• Một mức giá cao lịch sử và liên tục xác lập đỉnh cao mới.
• P/e cao.
• Nhiều người sử dụng margin.
• Nhiều công ty phát hành chứng khoán mới.

Một nhà đầu tư thông minh cần hiểu biết sâu rộng và ý chí mạnh mẽ để ngăn mình thoát khỏi đám đông. Bằng cách duy trì một tỷ lệ tiền/chứng khoàn phù hợp, người ngày cân bằng tâm lý và mua được cổ phiếu tốt ở vùng giá rẻ.

Một người nắm giữ cổ phần có 2 vai:

• Vai 1: Người sở hữu cổ phần, góp vốn vào doanh nghiệp. Người mua doanh nghiệp, người sở hữu 1 phần doanh nghiệp.
• Vai 2: Người kinh doanh cổ phần (1 tờ giấy điện tử) – 1 loại hàng hóa. Người nàyy có thể bán đi trong vòng 1 phút với mức giá thay đổi liên tục trong phiên giao dịch – khía cạnh này không liên quan nhiều đến tài sản và khả năng hoạt động tài sản của doanh nghiệp. Mức giá thay đổi phục thuộc nhiều hơn và cung cầu và kỳ vọng của mọi người trên thị trường.

Giá trị sổ sách ít được biết tới, đặc biệt là những công ty thành công thì giá sổ sách càng xa rời giá cổ phiếu, điều này đến từ 2 vấn đề:

• Thứ nhất: Giá sổ sách không phản ánh đúng giá tài sản, đặc biệt doanh nghiệp sở hữu bất động sản.
• Thứ hai: Giá sổ sách không phải ánh được khả năng sinh lời của tài sản.

Một chứng khoán là 1 khoản đầu tư tốt khi nó mua được gần với giá trị tài sản và tỷ lệ P/e ở mức thỏa đáng. Sự hiểu biết sẽ đảm bảo cho việc tách biệt của NĐT với thị trường. Một cổ phiếu đang bán với giá 80 (thấp hơn giá tài sản và P/e <10) thì nếu giá CP về 40 không còn quan trọng. Người này coi đó là 1 cơ hội để mua CP giá thấp hơn và bỏ qua sự suy thoái của nền kinh tế và các tin tức xung quanh.

Công chúng và bảng điện định giá cổ phần với những tính toán nhầm lẫn bởi sự lạc quan (khi CP/DN tăng trưởng) Bi quan (khi nó thay đổi so với lúc trước). Nhiều lúc đổ xô không ai lấy nhưng có lúc tranh nhau, giành giật để mua với mức giá cao ngớ ngẩn, bài học rút ra:

• Thứ nhất: Thị trường chứng khoán thường sai lầm rất nhiều, 1 NĐT mạnh bảo và sắc sảo có thể lợi dụng những sai sót rõ rệt của ngài.
• Thứ hai: Hầu hết các công ty đều thay đổi tính chất, có khi tốt hơn và có khi xấu đi.

Thực tế quan trọng: Nhà đầu tư thật sự ít khi bị buộc phải bán những cổ phần của mình, vào các thời điểm khác thì anh ta không hoàn toàn không cần phải quan tâm tới mức giá trên bảng hiện tại. Anh ta chỉ cần quan tâm đến nó đang ở trên hay dưới giá trị của doanh nghiệp. Nhà đầu tư nào để mình bấn loạn hoặc lo lắng vì CP giảm trong những lần giảm giá của thị trường một cách vô lý, thì anh đã đang biến lợi thế cơ bản của mình thành bất lợi cơ bản một cách tai hại. Sẽ tốt hơn đối với người đó nếu chứng khoán của anh ta không hề có báo giá thị trường vì lúc đó anh ta sẽ thoát khỏi đau khổ tâm lý gây ra bởi những sai lầm trong đánh giá chung của số đông trên thị trường.

Những người sở hữu BĐS thường giữ được mảnh đất của họ dễ dàng hơn:

• Không có báo giá thị trường trong từng ngày, và người này không cập nhật giá BĐS liên tục trong ngày được.
• Không quá nhiều tin tức và bàn tán như thị trường chứng chứng khoán.
• Khả năng bán đi BĐS khó khăn trong việc tìm người mua và thủ tục liên quan.
• Với các BĐS để ở thì nhu cầu nắm giữ cao hơn.
• Việc NĐT dài hạn trong BĐS nhiều hơn trong chứng khoán.

Các dao động giá chỉ có một ý nghĩa đáng chú ý với nhà đầu tư thực thụ là chúng tạo cơ hội cho anh ta mua một cách thông minh khi giá giảm mạnh và bán một cách thông minh khi giá tăng lên nhiều. Còn lúc khác sẽ tốt hơn cho anh ta quên đi thị trường chứng khoán và tập trung sự chú ý vào cổ tức và kết quả hoạt động của công ty.