Nguồn ảnh: capital.com
Cổ tức được nhiều nhà đầu tư chứng khoán quan tâm khi quyết định chọn lựa mua cổ phiếu. Phân tích yếu tố cổ phiếu của doanh nghiệp có nhiều quan điểm khác nhau:
- Quan điểm xem cổ tức rất quan trọng vì đây là phần lợi nhuận được chia hàng năm sau khi đầu tư vào doanh nghiệp. Doanh nghiệp chia cổ tức cho cổ đông phải có tình hình tài chính vững mạnh và hiệu quả kinh doanh khả quan.
- Quan điểm xem cổ tức như là yếu tố ngẫu nhiên bởi lẽ cổ tức luôn trừ vào giá giao dịch tại ngày giao dịch không hưởng quyền.
Phân tích yếu tố cổ tức cần dựa vào quan điểm nào để có thể lựa chọn được cổ phiếu tốt, chúng ta tìm hiểu qua 2 phần:
- Phần 1: Cổ tức và cách nhận cổ tức
- Phần 2: Phân tích yếu tố cổ tức
1. Cổ tức và cách nhận cổ tức.
1.1. Cổ tức là gì?
Cổ tức là phần lợi nhuận của doanh nghiệp phân bổ cho các cổ đông sau mỗi năm kinh doanh. Do vậy, cổ tức được trích từ lợi nhuận sau thuế chưa phân phối của doanh nghiệp.
Tháng 3 hàng năm, Các doanh nghiệp hoàn thành báo cáo tài chính kiểm toán cuối năm. Sau đó, Ban lãnh đạo và toàn bộ cổ đông sẽ tiến hành họp đại hội thường niên. Đại hội các cổ đông cùng biểu quyết để quyết định:
- Kết quả kinh doanh năm vừa qua
- Kế hoạch đầu tư và kinh doanh
- Tỷ lệ chia cổ tức và hình thức chia cổ thức: Tiền mặt hay cổ phiếu
- Các vấn đề khác
Lưu ý: Chúng ta nên tham gia họp đại hội để thấy được cách ứng xử, đặc đểm và tầm nhìn của Ban lãnh đạo. Đồng thời, ta có thể đặt câu hỏi trực tiếp liên quan đến doanh nghiệp cho Ban lãnh đạo. Để có ‘’quyền tham dự buổi họp đại hội cổ đông’’ chúng ta không cần nắm giữ cổ phiếu cả năm tài chính, mà chỉ cần nắm giữ qua ngày đăng ký cuối cùng, đồng nghĩa với việc bạn mua và nắm giữ cổ phiếu đến trước ngày giao dịch không hưởng quyền (GDKHQ) đi họp đại hội.
Tương tự như quyền đi họp đại hội, để nhận được quyền nhận cổ tức thì chúng ta phải mua và nắm giữ cổ phiếu đến trước ngày GDKHQ nhận cổ tức. Vào ngày giao dịch không hưởng quyền, giá cổ phiếu điều chỉnh tương ứng với lợi ích nhận cổ tức, cách tính giá điều chỉnh như sau:
Nguồn: itrade.vn
Trong đó:
- P: Giá hiện tại
- P’: Giá ngày GDKHQ
- Pα: Giá cổ phiếu phát hành thêm
- α : Tỷ lệ cổ phiếu phát hành thêm
- β : Tỷ lệ chia cổ phiếu thưởng (cổ tức bằng cổ phiếu)
- C : Cổ tức bằng tiền
Điều chỉnh giá của cổ phiếu vào ngày GDKQH tạo nên sự công bằng cho người nhận cổ tức và không được nhận cổ tức. Do đó, nhiều người có quan điểm cổ tức như là yếu tố ngẫu nhiên.
1.2. Cách nhận cổ tức.
Khi chúng ta mua và nắm giữ cổ phiếu qua ngày GDKHQ thì chúng ta có quyền nhận cổ tức. Đến ngày thanh toán cổ tức chúng ta có 2 cách nhận cổ tức như sau:
- Trường hợp 1: Cổ phiếu đã được lưu ký trong tài khoản chứng khoán. Cổ tức là tiền hoặc chứng khoán sẽ được chuyển thẳng vào tài khoản chứng khoán.
- Trường hợp 2: Cổ phiếu chưa được lưu ký, nhà đầu tư được cấp giấy chứng nhận sở hữu cổ phiếu (Sổ cổ đông). Cổ đông đến văn phòng hoặc trụ sở chính của công ty niêm yết để nhận cổ tức bằng tiền hoặc thay đổi thông tin về số lượng cổ phiếu nắm giữ trên sổ cổ đông (nếu nhận cổ tức bằng cổ phiếu).
2. Yếu tố cổ tức trong phân tích cổ phiếu.
2.1. Lịch sử trả cổ tức.
Các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh hiệu quả thường chi trả cổ tức cho cổ đông thường xuyên và gia tăng tỷ lệ chia cổ tức qua các năm. Một số doanh nghiệp chia đã cổ tức đều đặn và có xu hướng gia tăng hàng năm như: VNM, VCB, HPG, VHC, PHR, PPC, MBB,… đều là những doanh nghiệp tăng trưởng, giá cổ phiếu của các cổ phiếu này tăng tốt kể từ khi chào sàn đến năm 2021.
Ảnh: Đồ thị giá và lịch sử trả cổ tức của VNM
Đồ thị giá và lịch sử trả cổ tức của VCB
Ngược lại, Các doanh nghiệp có kết quả kinh doanh không ổn định và tăng trưởng thì sẽ không trả cổ tức như: OGC, HAG, TTF, HUT, DLG, HQC, KLF, AMD,… Đến đầu năm 2021, Giá cổ phiếu chưa quay lại mức giá chào sàn chứng khoán.
Đồ thị giá và lịch sử trả cổ tức của OGC
Đồ thị giá và lịch sử trả cổ tức của HAG
Nhìn vào các ví dụ trên, chúng ta thấy rằng các doanh nghiệp chia cổ tức đều đặn là cơ hội đầu tư tốt. Tuy nhiên, một số doanh nghiệp chia cổ tức đều đặn hàng năm chưa chắc sẽ chia cổ tức trong tương lai. Ngược lại, những doanh nghiệp không chia cổ tức hằng năm có thể kinh doanh tốt trong tương lai và trả cổ tức hàng năm cho các cổ đông. Cổ tức là hệ quả của kết quả kinh doanh khả quan và tình hình tài chính vững mạnh.
2.2. Chính sách chi trả cổ tức.
Doanh nghiệp sẽ có 2 chính sách chi trả cổ tức cho cổ đông là tiền mặt và cổ phiếu. Chúng ta xem xét ảnh hưởng và tác động của 2 chính sách này đến cổ đông và doanh nghiệp theo bảng so sánh sau:
2.3. Tỷ lệ chi trả cổ tức.
Tỷ lệ chi trả cổ tức quyết định đến tỷ lệ lợi nhuận giữ lại và cổ tức chi trả cho cổ đông. Nếu tỷ lệ cổ tức thấp thì doanh nghiệp sẽ giữ lại phần lớn lợi nhuận để bổ sung vào hoạt động sản xuất kinh doanh và đầu tư phát triển, triển vọng tăng trưởng của doanh nghiệp trong tương lai sẽ tốt hơn.
Một doanh nghiệp trả cổ tức cao bằng tiền mặt luôn được chú ý và giá cổ phiếu cao hơn so với mặt bằng chung tại thời điểm ra chính sách chia cổ tức. Nhưng việc chia cổ tức bằng tiền mặt cao sẽ làm công ty mất một phần vốn lớn cho hoạt động đầu tư, phát triển kinh doanh. Ảnh hưởng đến triển vọng tăng trưởng của doanh nghiệp trong tương lai.
Nhà đầu tư nên đánh giá đúng đắn và chính xác chính sách chia cổ tức một cách độc lập. Việc quyết định tỷ lệ chia cổ tức và cách thức nhận cổ tức sẽ quyết định như thế nào đến hoạt động kinh doanh của Doanh nghiệp và giá cổ phiếu.
- Nếu doanh nghiệp chia cổ tức bằng cổ phiếu để giữ lại lợi nhuận để đầu tư, phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh hiệu quả, điều này sẽ mang lại lợi nhuận lớn hơn trong tương lai. Nhưng hãy cẩn thận với việc các doanh nghiệp liên tục phát hành thêm cổ phiếu, nhưng không thực hiện được nhiều dự án và hiệu quả kinh doanh không cải thiện.
- Nếu doanh nghiệp chia cổ tức bằng tiền mặt do lợi nhuận kinh doanh tốt, đây là tín hiệu tích cực. Tuy nhiên, một số doanh nghiệp liên tục trả tỷ lệ cổ tức bằng tiền cố định. Ban quản trị không có kế hoạch mở rộng thị phần, phát triển sản phẩm mới để nâng cao giá trị doanh nghiệp. Như vậy, giá cổ phiếu của công ty sẽ khó tăng trong tương lai.
Phân tích yếu tố cổ tức là một phần trong phân tích chứng khoán. Doanh nghiệp chia cổ tức từ một phần kết quả kinh doanh, hay lợi nhuận được giữ lại. Điều này giống như chúng ta đi thăm một vườn cây, chúng ta sẽ để ý đến những bông hoa to và rực rỡ.
—————————
Nguyễn Quảng Thịnh – Phân tích và Tư vấn Chứng khoán
Điện thoại / Zalo / Viber: 0904679589
Facebook: vừa và đủ
Email: thinh.nquang1@gmail.com